Bartın'ın mutfak geleneğini belirleyen unsurlar arasında, halkın hayata bakış
tarzı, gelenek ve görenekleri, ortak karakter, pişirme teknikleri, iklim ve
ekolojik dengelerin büyük payı vardır.
Çok çeşitli ve lezzetli Bartın yemekleri etli, sebzeli, sütlü, hamur işli ve
zeytinyağlı yemekler ile pilav, çorba ve tatlı çeşitlerinden oluşur.
Dikkati çeken başka bir husus ise aynı türe ait yiyeceklerden pek çok çeşidin
olmasıdır. Örneğin 10'dan fazla dolma ve pilav çeşidine rastlanır.
Bartın mutfağı ile ilgili yapılan araştırmalarda, 100'den fazla çeşide
rastlanmış ve bu durum açıkça yöre mutfağının zenginliğini ortaya koymaktadır.
NE YENİR ? |
Su Böreği |
Balık ve Amasra Salatası :) |
Bartın yemekleri etli, sebzeli, sütlü, hamur işli ve zeytinyağlı yemekler ile pilav, çorba ve tatlı çeşitlerinden oluşur. Dikkati çeken başka bir husus ise aynı türe ait yiyeceklerden pek çok çeşidin olmasıdır. Örneğin, ondan fazla dolma ve pilav çeşidine rastlanır. Bartın mutfağı ile ilgili yapılan araştırmalarda, yüzden fazla çeşide rastlanmıştır ve bu durum açıkça yöre mutfağının zenginliğini ortaya koymaktadır.
BARTIN'DAN YEMEK TARİFLERİ |
PUM PUM ÇORBASI
MALZEMELER:
10 yemek kaşığı mısır unu,
150 gr. margarin veya 1 fincan zeytinyağı,
50 gr.
kıyma, pastırma veya sucuk
2 dilim ekmek, 6 su
bardağı su,
1 yemek kaşığı salça,
1 yemek kaşığı rendelenmiş kaşar peyniri,
1 tatlı
kaşığı tuz ve karabiber.
HAZIRLANIŞI:
Bir tencereye mısır unu ve su
konularak karıştırılır. Ateşe konulup bir süre kaynatılmaya devam edilir. Ayrı
bir tavada da kıyma ile küp şeklinde doğranmış 1 dilim ekmek yağda kavrulur ve
kaynamakta olan çorbanın içine katılır (Arzu edilirse bir su bardağı süt ilave
edilebilir. Süt ilave edilecekse un bir kaşık artırılır). Tuz ve karabiber
konulup bir süre daha kaynatıldıktan sonra ateşten alınır. Üzerine, küp küp
doğranıp yağda kızartılan ekmek ile salçayla yapılan sos ve rendelenmiş kaşar
peyniri serpilerek sıcak servis yapılır.
YUMURTALI İSPUT
MALZEMELER:
1 kg. ısbut,
100 gr. margarin
3-4 adet yumurta,
2 baş soğan, 50 gr. kıyma veya pastırma,
Yeterince
tuz ve karabiber
HAZIRLANIŞI:
Isbutlar iyice yıkanır, atık
kısımları kesilip ayıklandıktan sonra 2 cm. uzunluğunda olabilecek şekilde
doğranır. Tencereye konulan ısbutların üzerini örtecek kadar su konularak
ateşte pişirilir. Haşlana ısbutlar ılıyınca avuç içinde sıkılarak başka bir
kaba alınır. Ayrı bir tencerede de yağ eritilerek önce doğranan soğanlar
kızarıncaya kadar birlikte kavrulur. Bu kez diğer kaptaki ısbutlar soğan veya
kıyma tenceresine konularak birkaç dakika daha kavrulduktan sonra içine
yumurtalar kırılıp yeterince tuz ve karabiber ilave edilerek
karıştırılır.Yumurtalar pişince yemek ateşten indirilir. Sıcak olarak servis
yapılır.
KABAK BURMASI
MALZEMELER VE ÖLÇÜLERİ (12 KİŞİLİK) :
1 kg.
un, 1 adet yumurta,
½ tatlı kabak(Orta boy),
1 kase ceviz içi,
1 paket margarin,
2 kg. şeker,
½ limon.
HAZIRLANIŞ VE SUNUM :
Önce un içine bir
yumurta kırılıp yeteri kadar su ile yoğrularak kulak memesi yumuşaklığında
özlü bir hamur elde edilir. 10 dakika bekletildikten sonra beş eşit parçaya
bölünen hamurdan yufkalar açılıp örtü üzerine yayılır. İç malzemesi olarak,
kabağın kabukları soyulup içi temizlendikten sonra kalın bir rende ile
rendelenir. Kabağın içine havanda dövülen ceviz içi ve bir bardak toz şeker
katılıp karıştırılarak hazırlanır. Daha sonra, ilk açılan yufkadan başlanarak
hazırlanan iç malzemesi (beş yufkaya eşit miktarda) yufka üzerine serpilir. 4
eşit parçaya bölünen yufka, el ile uç kısmından başlayıp biraz sıkıca bükülüp
rulo biçimine getirilir. Önceden yağlanan tepsi yada siniye ortasından
başlamak üzere daire şeklinde sararak yerleştirilir. Diğer yufkalarda aynı
şekilde tepsiye dizilir. Daha sonra üzerine fırça ile erimiş yağ sürülür ve
fırına verilerek rengi pembeleşinceye kadar pişirilir. Daha önce, şekerin bir
tencere içinde dört-beş bardak suyla ateşte 5-10 dk. eriyinceye kadar
kaynatılıp karıştırılması, içine de yarım limon suyu sıkılmasıyla elde edilen
ve soğutulan şerbet tepsi üzerine gezdirilir. Üzerine bir bez örtülerek
şekerin çekmesi sağlanır. Daha sonra servis yapılır.
PİRİNÇLİ MANTI
MALZEMELER VE ÖLÇÜLERİ (15 KİŞİLİK) :
İç
Malzemesi: 2 su bardağı pirinç,
½ su bardağı yağ,
½ kg. kıyma, 2 adet orta boy soğan,
tuz,
karabiber.
Hamur
Malzemesi :
½ kg. un,
2 adet yumurta,
1 tatlı kaşığı tuz,
Yeteri kadar su,
1 pk. etsu veya aynı oranda
kaynatılmış kemik suyu.
HAZIRLANIŞ VE SUNUM :
İç Malzemesi : Bir
tarafta bir tencere içersinde 2 kaşık margarin yağı ile soğanlar hafifçe
börttürülür, daha sonra kıyma katılarak kavrulur. Yıkanıp hazırlanan ve az
haşlanmış pirinç tencerenin içine konur ve 1-2 dk. kadar birlikte kavrulur.
Daha sonra içine 2 bardak su katılır, 1 tatlı kaşığı tuz ilave edilir ve 1 çay
kaşığı karabiber serpilip karıştırılır ve kapak yine kapatılır. Hamur
Malzemesi : Unun içine 2 yumurta, 1 tatlı kaşığı tuz konulur, su ile kulak
memesi yumuşaklığında bir hamur yapılır. Hamur iki parçaya bölünerek her
parçası 2-3 mm. incelikte açılır. Bu hamurlar 7-8 cm.lik kareler halinde
kesilir. Hazırlanan pirinçli içten, kareler halinde kesilen her hamurun
ortasına yarım kaşık kadar konur. Hamurların dört ucu sırayla için üzerine
doğru köşelerden kapatılır (Yada dört ucu ortada birleştirilir). Fırın tepsisi
bir miktar margarin yağı ile yağlanır, hazırlanan parçalar katlanan kısımlar
üste gelecek şekilde tepsinin içine yerleştirilir. Üzerine fırça ile sıvı yağ
sürülür (veya ocakta alt tarafı kızınca, alt üst edilerek iki taraf
kızartılabilir). Kızaran mantılar fırından çıkarılınca daha önce kaynatılan
kemik suyundan mantıların üzerini örtecek kadar konur. Tekrar yarım ateş
üzerinde, mantılar suyunu çekinceye kadar pişirilir. Sıcak olarak servis
yapılır (Mantılar önceden hazırlanıp, yeneceği zaman suyu konup ateşte
pişirilebilir.
AMASRA SALATASI
KULLANILAN MALZEMELER:
Salatalık,
domates,
havuç,
kuru ve yeşil soğan,
marul,
kırmızı lahana,
yeşil biber,
piyaz,
maydanoz,
çükündür,
roka,
turp,
semizotu,
dereotu,
nane,
karışık turşu,
limon,
sirke,
tuz ve zeytinyağı.
TARİFİ :
Tarifini veremiyoruz; çünkü bunu sadece 5 kişi biliyor. Bartın ve Amasra da,
kokusunu hissettiğiniz her balık sofrasında, adetten yada damak tadından olsa
gerek o meşhur Amasra Salatası olmadan yemeğe başlanmaz. Kimine göre Osmanlıdan,
kimine göre de adını aldığı Kraliçe Amastris den devralınmış bu
gelenek...Yörede, en az 20 çeşit malzeme ile yapılan Amasra Salatasına meşhur
dedirten ise; önce lezzeti, sonra lezzeti veren malzemelerin hazırlanış ölçüsü
ve biçimi ile göze hitap etmesine gösterilen özende saklı... Yani, herkes salata
yapar ama Amasra Salatasını asla...
YİYECEK & İÇECEK |
Bartın mutfağı ile ilgili olarak yapılan
araştırmalarda tespit edilen 100'den fazla yemek çeşidi yöre mutfağının
zenginliğini açıkça ortaya koymaktadır. Ancak, kentleşme sürecinin beslenme
kültürünü de değiştirdiği, geleneksel mutfağı hemen hemen unutulmaya yüz
tuttuğu ve Bartın'a özgü olmasa da Karadeniz mutfağının tipik özelliklerini
taşıyan bazı yemeklerin Bartın mutfağının da baş yemekleri olduğu
söylenebilir.
Bugün Bartın mutfağında geleneksel olarak hamur işi, sebze yemekleri ve balık,
beslenmenin temel ürünlerini oluşturur. Özellikle, kışlık, yazlık yiyecek gibi
ayrımlar ve çeşitler azalsa da geleneksel kış yemekleri için, yöre ürünlerinden
yazdan hazırlanan kışlık erzaklar arasında kavurma, sucuk, bulgur, domates ve
fasulye kurusu, erişte, kuru yufka, keşkek, tarhana, pekmez, reçel, turşu,
marmelat ve komposto ile sebze konserveleri önemli yer tutar.
Bartın'ın en ünlü yemekleri ise Pirinçli Mantı, Çiğ Börek, Gartlaç, Çöven
Ekmeği, Kırtıl, Halışka, Isbıt, Sütlü Armut, Pumpum Çorbası, Gelinteli olarak
bilinir.